De Volhardende Kapitein

De Volhardende Kapitein

Misschien is het wel het meest tot de verbeelding sprekende wrak na de Titanic, de Endurance, het Antarctische onderzoekschip van de Imperial Trans-Antarctic Expedition. Althans in mijn ogen. Nu, ruim een eeuw later, is door onderzoeksleider Mensun Bound van de Endurance22-expeditie de barkentijn van poolheld Ernest Shackleton gevonden op de bodem van de Weddell Zee.

De vondst voelt als een geweldige climax na eerdere Antarctische ontdekkingen als de nog altijd eetbare vruchtencake en oude boter van Robert Falcon Scott bij Kaap Adare en de kisten met whisky die Shackleton op een eerdere expeditie achterliet. Hoewel de archeologische mondvoorraden volgens kenners nog altijd te verteren zijn, is uiteraard de Endurance slechts een onderzeese tijdscapsule die nooit meer vaart, ondanks de enthousiaste mededeling van Bound dat het “verreweg het mooiste houten scheepswrak” betreft dat hij ooit heeft gezien.

Het is wachten op een levensgrote replica van de Endurance waarmee nog eens even dunnetjes en ‘in remembrance’ wordt uitgevaren, net als de Titanic II waarvan men verwacht dat zij dit jaar dezelfde route gaat varen als dat van haar illustere voorganger in dat onfortuinlijke jaar 1912. De receptuur van Scott’s vruchtencake is overigens al ontcijferd en de whiskyblend van Shackleton is weer op de markt gebracht. De vraag is of de historische zeehelden, de mannen van stavast gereproduceerd kunnen worden.

Mensun Bound weet de mannen te huldigen die het verdienen en roemt Frank Worsley. Het is opvallend dat de naam Frank Worsley vaker de revue passeert dan die van Shackleton in de artikelen die rond de vondst van de Endurance zijn verschenen. De artikelen prijzen hem als een man met excellente navigatievaardigheden. Niet zo vreemd. Deze kapitein van de Endurance is een ontdekking op zich. Niet alleen stuit je in Nieuw-Zeeland, in het kleine plaatsje Akaroa, niet ver van Christchurch, op een buste, maar kom je hem ook tegen op de monsterrol van twee schatzoekexpedities met als doel Kokoseiland waarover ik uitvoerig schrijf in mijn boek Dwaalkoers Kokoseiland, de duistere romantiek van een schateiland.

In de verhalen rondom deze kapitein valt op hoe volhardend hij in zijn expedities is. Niets schijnt hem van zijn stuk te brengen of van zijn doel af te houden, zelfs het scherpe junglegras van Kokoseiland niet of het diplomatieke gekrakeel en opgedrongen verplichtingen van de Treasure Recovery Limited. Nee, de kapitein schijnt zich er wel thuis bij te voelen. Zo deed Kokoseiland Worsley qua ondoordringbaar landschap inderdaad sterk denken aan zijn thuisland Nieuw-Zeeland. Misschien was het vanwege die reden dat hij de Union Jack op het schateiland plantte. Ondanks het feit dat deze persoonlijke vlaggenhijsende voortvarendheid een diplomatieke rel tussen Groot-Brittannië en Costa Rica ontketende, had de rebelse inborst van de inmiddels 60-jarige Worsley blijkbaar niet aan kracht ingeboet.

Met de ontdekking van de Endurance wordt deze onverschrokken zeeheld weer even tot leven geroepen en doet me weer zijn boeken herontdekken.